Czy wiesz, że w przypadku zaniedbania budynku, może to skutkować nawet wydaniem przez nadzór budowlany nakazu jego rozbiórki?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa budowlanego, decyzja o nakazie rozbiórki budynku jest środkiem ostatecznym, podejmowanym przez organ nadzoru budowlanego w sytuacjach, gdy obiektywnie stwierdza się brak możliwości przeprowadzenia jego remontu, odbudowy lub wykończenia. Chociaż kluczowe są w tym kontekście względy techniczne i stan budynku, równie istotne jest ustalenie zamiarów właściciela dotyczących doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z przepisami.
Podstawa prawna rozbiórki
Zgodnie z art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, organ nadzoru budowlanego ma prawo wydać decyzję, która nakazuje właścicielowi lub też zarządcy budynku rozbiórkę oraz uporządkowanie terenu. Nakaz ten może być wydany wówczas, gdy budynek jest niewykończony, nieużytkowany i jednocześnie nie nadaje się on do remontu, odbudowy czy wykończenia. Każda decyzja nakazująca rozbiórkę musi w sposób precyzyjny określać terminy przystąpienia do prac oraz ich zakończenia.
Nakaz rozbiórki a ochrona prawa własności
Decyzja nakazująca rozbiórkę budynku stanowi istotną ingerencję w konstytucyjnie chronione prawo własności, wynikające z art. 64 Konstytucji RP. Z tego powodu przepisy prawa budowlanego nakazujące rozbiórkę muszą być stosowane z dużą ostrożnością, a ich wykładnia nie może być rozszerzająca. Wymaga się, aby przed wydaniem decyzji organ dokładnie przeanalizował sytuację i ustalił zamiary właściciela co do dalszego użytkowania lub ewentualnej przebudowy obiektu.
Nakaz rozbiórki kiedy
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku (wyrok z dnia 6 maja 2021 r., II SA/Bk 293/21) podkreślił, że zarówno nakazanie wykonania robót budowlanych mających na celu przywrócenie zgodności z przepisami, jak i nakaz rozbiórki, wymaga uwzględnienia stanowiska właściciela. Sam fakt, że budynek nie nadaje się do technicznego remontu, nie może być jeszcze wystarczającą podstawą do wydania nakazu rozbiórki, jeśli właściciel podejmuje działania zmierzające do naprawy sytuacji w sposób zgodny z przepisami prawa budowlanego.
Adresat decyzji o nakazie rozbiórki
Prawo budowlane wyraźnie wskazuje, że adresatem decyzji o rozbiórce może być wyłącznie właściciel lub zarządca obiektu budowlanego. Potwierdza to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 marca 2022 r. (sygnatura akt: II OSK 983/21), który jednoznacznie stwierdził, że organ nadzoru budowlanego nie ma prawa nałożyć takiego obowiązku na osobę niemającą tytułu prawnego do nieruchomości.
Nakaz rozbiórki a wyrok NSA
W przytoczonej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrywał przypadek nałożenia nakazu rozbiórki na jednostkę samorządu terytorialnego – gminę. Sąd uznał decyzję o nakazie za prawidłową, mimo że budynek został wzniesiony przez byłego dzierżawcę terenu. Fakt, że obiekt powstał z inicjatywy dzierżawcy, nie zmienia odpowiedzialności właściciela za utrzymanie budynku w należytym stanie. Sąd podkreślił, że odpowiedzialność ta obejmuje również wykonanie nakazu rozbiórki, zgodnie z przepisami art. 67 ust. 1 ustawy Prawo budowlane.
Ochrona prawa własności i proporcjonalność działań
Decyzje o rozbiórce muszą być podejmowane z zachowaniem zasady proporcjonalności oraz przy uwzględnieniu interesu społecznego i praw właściciela. Wymagają one szczegółowego uzasadnienia, a ich wydanie powinno następować jedynie w sytuacjach wyjątkowych, gdy żadne inne działania, takie jak remont czy adaptacja, nie są możliwe. Nakaz rozbiórki jest środkiem ostatecznym, stosowanym w celu ochrony bezpieczeństwa publicznego i zapobieżenia zagrożeniom wynikającym z zaniedbania budynku.
Kiedy nadzór nie może nakazać rozbiórki
W nie każdym przypadku nadzór budowlany może nakazać rozbiórkę zaniedbanego budynku. Nie jest to możliwe przypadku obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków.
Natomiast w przypadku obiektów objętych ochroną konserwatorską na podstawie planu miejscowego (MPZP), nadzór ma możliwość wydania decyzji o rozbiórce, ale dopiero po uzyskaniu uzgodnienia z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Oznacza to, że konserwator ma w tym przypadku wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Brak uzgodnienia w terminie 30 dni bądź odmowa uzgodnienia przez konserwatora powodują, że decyzja o rozbiórce nie może zostać wydana.
Kancelaria nakaz rozbiórki
Przepisy prawa budowlanego, choć precyzyjne, nie mogą być stosowane w oderwaniu od specyfiki konkretnego przypadku. Każda decyzja administracyjna wymaga indywidualnego podejścia, które uwzględnia zarówno sytuację techniczną i prawną budynku, jak i intencje właściciela.
Nasza kancelaria wspiera klientów w postępowaniach administracyjnych, pomagając im w obronie ich interesów i praw.
Chcesz omówić swoją sprawę? Umów się na konsultację!
